Dwóch czołowych europejskich polityków wagi ciężkiej przeprowadziło w czwartek rozmowy z prezydentem Chin Xi Jinpingiem w czasie, gdy stosunki UE-Chiny znajdują się na poważnym rozdrożu.
Po wielkiej ceremonii wojskowej oraz rozmowach dwustronnych i trójstronnych prezydent Francji Emmanuel Macron wezwał Xi do „przywrócenia Rosji rozsądku”.
Powiedział, że Chiny mogą również pomóc sprowadzić Moskwę, z którą Pekin utrzymuje przyjazne stosunki, z powrotem do stołu negocjacyjnego ponad rok po tym, jak Kreml rozpoczął inwazję na Ukrainę na pełną skalę.
Xi powiedział, że wszystkie kraje powinny przestrzegać zobowiązań dotyczących nieużywania broni jądrowej i „powstrzymywać się od wszelkich działań, które doprowadziłyby do dalszego pogłębienia kryzysu, a nawet do wymknięcia się sytuacji spod kontroli”.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, która również przebywa w Pekinie na rozmowach z Xi, powiedziała na konferencji prasowej: „Jako członek Rady Bezpieczeństwa ONZ ponosimy dużą odpowiedzialność – oczekujemy, że Chiny odegrają swoją rolę i będą promować sprawiedliwość, która szanuje suwerenną i terytorialną integralność Ukrainy, jeden z kamieni węgielnych Karty Narodów Zjednoczonych”.
Dodała, że UE liczy na to, że Chiny nie będą bezpośrednio ani pośrednio dostarczać Rosji sprzętu wojskowego, co „znacząco zaszkodziłoby naszym stosunkom” i byłoby „pogwałceniem prawa międzynarodowego”.
„Zachęciłam prezydenta Xi, aby skontaktował się z prezydentem Zełenskim” – powiedziała von der Leyen. „Xi powtórzył swoją gotowość do działania, gdy warunki i czas będą odpowiednie”.
Von der Leyen omówiła również stosunki biznesowe i handlowe UE z Chinami.
Powiedziała, że UE ma obawy związane z rosnącym deficytem handlowym, egzekwowaniem praw własności intelektualnej oraz zakazem firmom z UE działania na rynku chińskim na równych zasadach.
Doprowadziło to do tego, że niektórzy członkowie Unii wzywają do oddzielenia się od Chin. „Wątpię, czy jest to realna lub pożądana strategia” – powiedziała. „Chcemy rozwiązać bieżące problemy poprzez dialog… poprzez dyplomację”.
Chiny były największym źródłem importu UE i trzecim co do wielkości nabywcą unijnych towarów w 2022 r., co podkreśla gospodarcze znaczenie Pekinu dla Europy. Jest to szczególnie istotne, gdy wzrost gospodarczy UE jest podatny na trwającą wojnę na Ukrainie.
Unia licząca 27 członków chce konsekwentnie rozwijać więzi gospodarcze z Chinami, ale także potwierdzić bliskie stosunki polityczne i kulturowe ze Stanami Zjednoczonymi. Zadanie to stało się szczególnie trudne, gdy administracja USA nasila antypekińską retorykę – tym bardziej w następstwie rosyjskiej inwazji na sąsiednią Ukrainę, która jeszcze bardziej uzależniła Europę od USA w zakresie energii i bezpieczeństwa.
„Europa bardzo zbliżyła się do stanowiska Stanów Zjednoczonych”, Niclas Poitiers, pracownik naukowy w Bruegel, powiedział w poniedziałek „Squawk Box Europe” CNBC, dodając, że Bruksela chce zmniejszyć zależność od Chin. UE była w dużym stopniu uzależniona od Rosji w zakresie energii, a teraz chce uniknąć podobnych błędów w innych częściach świata. „Ogólnie rzecz biorąc, panuje zgoda co do tego, że musimy coś zrobić z naszym nadmiernym poleganiem na Chinach i upewnić się, że nie szantażują one małych państw członkowskich” – powiedział Poitiers.
Premier Hiszpanii Pedro Sanchez spotkał się w zeszłym tygodniu z prezydentem Chin Xi. Czołowy europejski dyplomata do spraw zagranicznych, Josep Borrell, również udaje się do Chin w przyszłym tygodniu.
