W miniony weekend w internecie pojawiło się osobliwe zdjęcie papieża Franciszka. Zdjęcie, szeroko rozpowszechniane w mediach społecznościowych, przedstawia 86-letniego papieża ubranego w masywny, długi, biały płaszcz puchowy, ściągnięty w talii, nałożony na inną odzież uliczną na zimową pogodę.
Wydawało się, że jest to drastyczne odejście od typowych regaliów – szat, stuł i wysokich, spiczastych czapek z mitrą – często noszonych w papieskim domu. Strój wywołał lawinę żartobliwych pytań w Internecie: Czy papież ma nowego stylistę? Czy on zawsze miał stylistę? Czy stylizacja była inspirowana tancerzami towarzyszącymi podczas pokazu Superbowl Rihanny?
Przede wszystkim jednak użytkownicy mediów społecznościowych nie do końca wierzyli, że obraz jest prawdziwy. Bo nie był! Od tego czasu Twitter dołączył przypis kontekstowy do kilku najlepiej działających tweetów, wyjaśniając, że obraz został wygenerowany przez sztuczną inteligencję i został utworzony za pomocą narzędzia programowego Midjourney. 31-letni pracownik budowlany z Chicago przyznał, że jest autorem wiralowego obrazu.
Narzędzia obrazowania AI (lub sztucznej inteligencji) stają się coraz bardziej wyrafinowane. Technologia, która generuje obrazy na podstawie podpowiedzi tekstowych użytkowników, została wykorzystana do projektowania integracyjnych pokazów mody, tworzenia całych powieści graficznych, a nawet pomaga w wyobrażaniu sobie nowych form architektury. Jednak wraz z rozwojem sztucznej inteligencji i generowanymi komputerowo „deep fake’owymi” obrazami staje się coraz bardziej przekonujący, wielu jest zaniepokojonych implikacjami etycznymi, w tym usunięciem sprawczości podmiotów (umieszczanie ludzi w sfabrykowanych scenariuszach, które mogą być na przykład zniesławiające lub złośliwe) oraz czy Technologia uczenia maszynowego pewnego dnia sprawi, że fałszywe wiadomości będą nie do odróżnienia.
W zeszłym tygodniu wygenerowane przez sztuczną inteligencję zdjęcia aresztowania Donalda Trumpa rozeszły się lotem błyskawicy po tym, jak były prezydent napisał w mediach społecznościowych, że spodziewa się oskarżenia w związku z dochodzeniem w sprawie finansowania kampanii w Nowym Jorku. (Trump, który utrzymuje, że jest niewinny, nie został jeszcze oskarżony o żadne zarzuty.)
Jeśli ubiór jest ważną formą wyrażania siebie, strój generowany przez sztuczną inteligencję może nie tylko osłabić moc i przekaz tkwiący w ubraniach, ale także autonomię danej osoby. W papiestwie każda szata ma znaczenie religijne. Kolor szat papieskich jest specjalnie dobrany do konkretnych uroczystości: czerwony można nosić tylko podczas określonych okazji, takich jak Niedziela Palmowa, Wielki Piątek i Zesłanie Ducha Świętego, ponieważ symbolizuje on krew Jezusa Chrystusa, a różowy tylko dwa razy w roku rok. Jako takie, fałszywe obrazy Papieża noszącego określone ubrania poza tymi – lub w niezliczonych innych – kontekstach mogą wywołać obrazę, niepokój, a nawet nieufność w społeczności katolickiej.
Cyfrowe zmienianie czyjegoś stroju może również mieć trwały uszczerbek na reputacji. Sfałszowane zdjęcie z 2005 roku, które zdawało się przedstawiać Paris Hilton w klubie nocnym w podkoszulku z napisem „Przestań być biedna”, stało się jednym z najbardziej rozpoznawalnych wizerunków wczesnych lat w popkulturze. Wzmocniło to publiczne postrzeganie Hilton jako oderwanej od rzeczywistości dziedziczki fortuny. Paris odniosła się do fałszywego obrazu w 2021 roku, nalegając, aby ludzie nie „wierzyli we wszystko, co czytają”. (Kamizelka, która pochodzi z kolekcji mody zaprojektowanej przez siostrę Hilton, Nicky, w rzeczywistości miała napis „Przestań być zdesperowany”).
Podczas poniedziałkowej konferencji w Watykanie papież Franciszek odniósł się do pojawienia się technologii sztucznej inteligencji i wezwał naukowców do rozważenia jej wpływu na ludzi (choć nie odniósł się konkretnie do furii wywołanej sfałszowaniem własnego wyglądu). „Jestem przekonany, że rozwój sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego może pozytywnie przyczynić się do przyszłości ludzkości” – powiedział Franciszek, po czym dodał: „Jestem pewien, że ten potencjał zostanie zrealizowany tylko wtedy, gdy zaistnieje stałe i konsekwentne zaangażowanie ze strony osób opracowujących te technologie, aby postępować etycznie i odpowiedzialnie. Zachęcam was zatem, abyście w swoich rozważaniach uczynili wewnętrzną godność każdego mężczyzny i każdej kobiety kluczowym kryterium oceny powstających technologii” – powiedział Franciszek. „Okażą się one etycznie rozsądne w takim stopniu, w jakim pomogą szanować tę godność i zwiększyć jej wyraz na każdym poziomie życia ludzkiego”.
